صندوق ETF یا قابل معامله در بورس یعنی چه؟

ETFها یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله، از نظر ساختاری مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است (یعنی صندوق‌هایی که راه ورود غیرحرفه‌ای‌ها به بورس است؛ سرمایه از نابلدها و کار و معامله از کاربلدها!)، اما نقدشوندگی ETFها بالاتر از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است؛ یعنی راحت‌تر معامله می‌شوند، سریع‌تر به پول تبدیل می‌شوند. ارزش خالص دارایی‌ها و قیمت صندوق‌های‌ سرمایه‌گذاری مشترک در پایان روز محاسبه می‌شود و بعد از این محاسبات، قابل خرید و فروش هستند، اما EFTها این محدودیت را ندارند و مانند سایر سهم‌ها در طول روز قابل معامله هستند.

نکته: در صندوق ای تی اف همه چیز به نقدشوندگی و پول نزدیک‌تر است؛ خیلی نزدیک‌تر.

 

چرا ناگهان صندوق ETF مهم شد؟

چون دولت تصمیم گرفت با توجه به سیاست‌های اقتصادی خود (کسب درآمد در بودجه ۹۹ یا سیاست‌های اصل ۴۴؛ چه فرقی می‌کند؟) بخش بزرگی از سهام خود در شرکت‌های دولتی را به مردم عرضه کند تا برای «عدالت اجتماعی» مالکیت را در سطح عموم مردم گسترش دهد. ارزش این عرضه سهام، ۱۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده و در این مرحله از واگذاری شامل سهام دولت در بانک‌های صادرات، تجارت و ملت و همچنین شرکت‌های بیمه البرز و بیمه اتکایی امین است.

مزایا و معایب صندوق ETF در مقایسه با بقیه صندوق ها

بنابر اعلام مسئولان سازمان خصوصی‌سازی و برای توزیع عادلانه سهام، هر ایرانی می‌تواند تا سقف ۲ میلیون تومان از واحدهای این صندوق ETF خریداری کند. بد نیست بدانید هر واحد این صندوق، ۱۰ هزار تومان است و دولت تخفیف ۲۰ درصدی هم برای خرید آن در نظر گرفته است. یعنی هر واحد ۸۵۰۰ تومان قیمت دارد. با سهام عدالت هم فرق دارد چون سهام به مردم داده نمی‌شود بلکه واحدهای این صندوق فروخته می‌شود و ارزش مدیریتی دارد. خب چی بهتر از این؟

نکته: ترکیب سبد این صندوق از بین بانک‌ها و شرکت‌های بیمه‌ای است که قبلاً در بورس پذیرفته شده‌اند و دولت سهم خود از این شرکت‌ها را عرضه می‌کند. در نتیجه با توجه به قیمت هر واحد این صندوق در روز عرضه سهام، عدد ۱۰ هزار تومانی هم قابل تغییر است.

 

عرضه سهام در صندوق ETF چگونه انجام می‌شود؟

همانطور که می‌دانید، برای سرمایه‌گذاری در بورس، لازم است در سامانه سجام (مخفف «سامانه جامع اطلاعات مشتریانِ» بورس و اوراق بهادار) ثبت‌نام کنید، با کد رهگیری که از سامانه دریافت می‌کنید، برای احراز هویت به دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کنید. سپس در یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک عضو شوید و کد بورسی دریافت کنید تا بتوان به نام و سرمایه شما معاملات سهام انجام داد. آیا در این فرصت کم، می‌شود این همه کار را انجام داد؟ جواب معلوم است.

نکته: برای اینکه این عرضه عادلانه انجام شود و همه مردم بتوانند از این سهام بهره ببرند، رئیس سازمان خصوصی‌سازی گفته افراد بدون داشتن کد بورسی و صرفاً با شماره ملی می‌توانند ثبت سفارش انجام دهند و در این عرضه اولیه شرکت کنند. سپس کلی فرصت دارید تا به سجام مراجعه کنید و کد بورسی هم بگیرید.

 

 مراحل سرمایه گذاری در صندوق ETF

از ۱۴ اردیبهشت تا ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۹ زمان ثبت‌نام و عرضه سهام در صندوق ETF تعیین شده است. با توضیح بالا -یعنی ثبت سفارش تنها با شماره ملی- راه سرمایه‌گذاری خیلی آسان شده؛ برای آسایش مردم، این عرضه فقط و فقط به اشخاص حقیقی فروخته خواهد شد و فروش به اشخاص حقوقی ممنوع شده.

پس کافی است در یکی از شرکت‌های کارگزاری بورس، سامانه‌های آنلاین معاملات بورسی یا بانک‌های ملی، سپه، مسکن، کشاورزی، رفاه کارگران، ملت، تجارت، صادرات و قرض‌الحسنه مهر ایران، ثبت‌نام کنید (پیشنهاد: به دلیل رعایت مبارزه با کرونا غیرحضوری ثبت‌نام کنید).

به ازای هر شماره ملی (بدون محدودیت سنی) می‌توان تا سقف ۲ میلیون تومان از این صندوق ETF خرید انجام داد. پس در حسابتان به مقدار کافی پول داشته باشید.

نکته: بعد از خرید این سهام، تا دو ماه امکان فروش ندارید. البته توصیه همه کارشناسان اقتصادی این است که به این زودی‌ها به فروش و کسب درآمد و سود فکر نکنید. شما وارد بازاری شده‌اید که با طمأنینه بیشتر به سوددهی می‌رسد.

 

 محدودیت فروش صندوق ETF یک‌ماهه می‌شود

آنطور که خبرنگاران اقتصادی شنیده‌اند و البته هنوز هیچ مسئولی آن را تایید نکرده، دولت بنا دارد با هدف افزایش سرعت نقدشوندگی واحدهای سرمایه گذاری صندوق مالی یکم (همان صندوق ETF خودمان!) زمان ممنوعیت فروش و واگذاری واحدهای این صندوق را که دوماه تعیین شده بود، نصف کند و به یک ماه کاهش دهد. این خبر درگوشی ولی تایید شده را باید یک تصمیم تازه برای رونق بخشی بیشتر به معامله واحدهای این صندوق قلمداد کرد.

 

انواع صندوق های قابل معامله ETF

آنطور که از رویکرد کنونی دولت برمی‌آید، این عرضه اولیه سهام بانک‌های صادرات، تجارت و ملت و شرکت‌های بیمه البرز و بیمه اتکایی امین در قالب صندوق ETF فقط یکی از انواع صندوق‌های واگذاری دولتی است. دولت این نوع صندوق‌ها را نیز در ادامه این روند، ارائه می‌دهد:

صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله واسطه‌گری‌های مالی

این صندوق شامل سهام باقی‌مانده دولت یا شرکت‌های دولتی در شرکت‌های بیمه البرز، بیمه اتکایی امین، بانک‌ صادرات، بانک ملت و بانک تجارت است. با تخفیف ۲۰ درصد

صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله خودروسازی و صنایع فلزی

این صندوق شامل سهام باقی‌مانده دولت یا شرکت‌های دولتی در ایران خودرو، سایپا، شرکت ملی صنایع مس ایران و فولاد مبارکه با تخفیف ۲۵ درصد

صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله صنایع پالایش و پتروشیمی

این صندوق شامل سهام باقی‌مانده دولت یا شرکت‌های دولتی در شرکت پالایش نفت تبریز، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت اصفهان و پالایش نفت تهران با ۲۰ درصد تخفیف

ارزش این چند صندوق ای تی اف حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود و هنوز زمانی قطعی برای عرضه آن مشخص نشده است.